Η θεατρική συγγραφέας Πένυ Φυλακτάκη έχει τιμηθεί με Κρατικό Βραβείο Θεατρικού Έργου. Το θεατρικό της έργο, Φύκιστο Βυθό, κέρδισε τον Έπαινο από την Ένωση Σεναριογράφων Ελλάδος.
Θεατρικά έργα και μεταφράσεις της έχουν ανέβει σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις της Ελλάδας καθώς και στο εξωτερικό (Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Οξφόρδη).
Τα έργα της Το Πρωτάθλημα, Το Κτήριο, Ε Και; και Μαθήματα Νεοελληνικής Ιστορίας έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά και στα Ισπανικά.
Umano: Η πρώτη σας επαγγελματική επαφή με το γράψιμο ήταν οι μεταφράσεις;
Απαντώντας την ερώτηση συνειδητοποιώ πως ναι, όντως η πρώτη επαγγελματική μου επαφή ήταν με τις μεταφράσεις. Τεράστιο εργαστήρι συγγραφής η μετάφραση.
Μαθαίνεις να σέβεσαι τον συγγραφέα του πρωτότυπου χρησιμοποιώντας όλα τα εργαλεία της γλώσσας σου. Έτσι, μπορείς να σεβαστείς τον εαυτό σου και το δικό σου όραμα, όταν έρθει η ώρα να καταθέσεις τη δική σου ψυχή στο χαρτί.
Κάθε μεταφορά από μια γλώσσα σε άλλη έχει το ρίσκο και την πρόκλησή της. Γλωσσικές ιδιαιτερότητες έχουν όλοι οι λαοί. Αυτό που μπορώ να πω συγκρίνοντας την ελληνική με αγγλοσαξονικές ή γερμανικές γλώσσες είναι ότι η ελληνική είναι πιο αναλυτική, ο λόγος «ανοίγει», ενώ από την άλλη η ευελιξία στη συντακτική δομή βοηθάει τη δημιουργία πολλαπλών νοημάτων και επιτρέπει παιχνίδια στην έμφαση του λόγου.
Umano: Το Ε και; ήταν το πρώτο σας θεατρικό κείμενο. Πώς πήρατε την απόφαση να το γράψετε; Θυμάστε τα συναισθήματά σας όταν το ολοκληρώσατε;
Άκουγα δελτίο ειδήσεων και στην “κοσμική στήλη” έλεγε για ένα καινούργιο εστιατόριο στο Μανχάταν όπου οι πελάτες που τρώνε συναντιούνται στο απόλυτο σκοτάδι. Και έτσι ξεκίνησα…σαν ένα παιχνίδι με το φως και το σκοτάδι.
Όταν τελείωσα δεν ήμουν σίγουρη για το τι έγραψα, για να πω την αλήθεια. Αν καταρχήν έχει ολοκληρωθεί, αν αυτό που έγραψα έχει όντως θεατρική δομή ή απλώς κατάφερα να γράψω πενήντα σελίδες διάλογο.
Αυτό που θυμάμαι είναι η χαρά μου που οι δύο αγαπημένοι μου ήρωες τα είχαν “καταφέρει” σε αντίθεση με τους άλλους – που δεν τους χώνευα και τόσο. Θα περνούσαν κάποια χρόνια για να μου μιλήσει κάποιος για το βαθμό εμπλοκής του συγγραφέα με τους ήρωές του…
Umano: Ποιες είναι οι πηγές έμπνευσής σας;
Οι μικρές ‘άχρηστες’ ειδήσεις , τα ψιλά γράμματα. Σε αυτά οφείλω σχεδόν τα μισά μου έργα. Μια φράση. Ένα χαμόγελο με τη δικιά του ιστορία. Κάτι παράταιρο που μου κινεί την προσοχή…τα πάντα.
Umano: Σας ενοχλεί αν το κείμενό σας δεν αποδίδεται σωστά από τους ηθοποιούς ή από το σκηνοθέτη;
Αν μου επιτρέπετε, κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει ‘σωστά’. Το θεατρικό έργο είτε αποδίδεται είτε δεν αποδίδεται. Δεν έχει ‘ολίγον έγκυος’ στο θέατρο, όπως έλεγε ένας δάσκαλός μου.
Σε περίπτωση που δεν αποδίδεται πρέπει καταρχήν να κάνεις την αυτοκριτική σου, να δεις αν εσύ γράφοντας το έχεις προδώσει και το άφησες ανοχύρωτο σε κάθε επέμβαση ή αν έχει σκόπιμα αλλοιωθεί για να υπηρετήσει κάποιου άλλου το όραμα.
Umano: Στις πρόβες – πριν από κάθε παράσταση – συμμετέχετε; Εκφέρετε άποψη αν θεωρείτε κάτι λάθος;
Όχι. Οι πρόβες είναι δουλειά των επόμενων δημιουργών, του σκηνοθέτη, των ηθοποιών, των μουσικών, των σκηνογράφων, των ενδυματολόγων.
Το να είμαι συνέχεια στις πρόβες είναι σα να βρίσκομαι δίπλα στο ενήλικο παιδί μου στη συνέντευξή του για δουλειά, στις σπουδές του, στα μπαρ που συχνάζει, στο κρεββάτι του.
Θα μπορούσα σε αυτό τον χρόνο να γράψω ακόμα ένα έργο, αυτή είναι η δουλειά μου. Αν φυσικά μου ζητηθεί γνώμη ή παρουσία, είμαι εκεί.
Umano: Το Φύκι στο Βυθό έχει ενδιαφέρουσα ιστορία. Αλήθεια, πώς σας ήρθε το συγκεκριμένο θέμα; Από το φιλικό σας περιβάλλον ή από κάποια ιστορία που είχατε ακούσει;
Τη σπίθα άναψε μια είδηση από μια πολύ αγαπημένη μου φίλη, την Αλεξάνδρα Μέρμηγκα, που μου την μετέφερε χαλαρά και ήρεμα κατά τη διάρκεια μιας μονοήμερης εκδρομής μας, χωρίς να ξέρει τι ακριβώς πυροδότησε εκείνη την ώρα.
Umano: Τι σημαίνει ο τίτλος της παράστασης Φύκι στο Βυθό;
Όπως κάθε τίτλος που σέβεται τον εαυτό του σημαίνει πολλά, αφού έχει δει κάποιος την παράσταση…
Umano: Εκτός από θεατρική συγγραφέας, διδάσκετε και θεατρική γραφή. Είναι δύσκολο να διδάσκεις θεατρική γραφή; Μπορεί κάποιος να μάθει να γράφει θεατρικά κείμενα;
Ναι, είναι δύσκολο. Όπως είναι δύσκολο γενικά να διδάσκεις κάτι που ο μαθητής αγαπάει σε επικίνδυνο βαθμό εμπλοκής. Χρειάζεται μεγάλη ευαισθησία για να μην κάνεις περισσότερο κακό παρά καλό.
Και φυσικά διδάσκεται. Ο τρόπος, η τεχνική, κάποιοι δρόμοι. Μετά είσαι έτσι και αλλιώς, και πάντα θα είσαι, μόνος σου.
Το πως θα χρησιμοποιήσεις αυτά που έμαθες, ποια από αυτά θα χρησιμοποιήσεις, αν θα τα χρησιμοποιήσεις καν είναι αποφάσεις που σε ορίζουν μετέπειτα ως συγγραφέα και είναι δικές σου.
Umano: Έχετε σκεφτεί να γράψετε κάποιο μυθιστόρημα;
Όχι. Απολαμβάνω να τα διαβάζω, όχι να τα γράφω.
Umano: Ποιο είναι το αγαπημένο σας θεατρικό κείμενο το οποίο έχετε διαβάσει χιλιάδες φορές;
Αγαπώ πάρα μα πάρα πολύ το Θάνατο του Εμποράκου, τον Μάκβεθ και το Άγγελοι στην Αμερική.
Umano: Μετά το Φύκι στο Βυθό, τι άλλο ετοιμάζετε;
Ευλογημένος θεατρικά ο χειμώνας αυτός για μένα. Επόμενη πρεμιέρα το tango θεατρικό έργο Lava που συνυπογράφω με την Μαρία Καραγεώργου και η φάρσα μου Λατρεμένη μου Οικογένεια που προς μεγάλη μου χαρά ανεβαίνει από τον Θεατρικό Όμιλο Ψυχικού σε σκηνοθεσία Απόστολου Φωτεινού.